Podstawowym elementem wspierającym rozwój gospodarczy są inwestycje w nowe technologie i innowacje. Europejska średnia z PKB przeznaczona na badania i rozwój stanowi 2%, gdzie Polski poziom jest deklarowany na pułapie 0,9 proc. Odpowiedzią na niski poziom nakładów jest nowa polityka rozwoju Polski do roku 2020 zapewniająca wsparcie dla inwestycji w badania, rozwój i innowacje. Dla projektów realizowanych w Polsce przewidziano pomoc w postaci środków publicznych – zarówno krajowych, jak i europejskich.
Inwestycje w badania, rozwój i innowacje nie mogą być jednak finansowane tylko i wyłącznie przy wsparciu środków europejskich – priorytetowe dla polskiego rządu powinno być również wspieranie innowacji od szczebla prawnego po administracyjny.
Europejska Sieć Transferu Technologii
Innowacyjne projekty technologiczne realizowane w Polsce, w związku z brakiem odpowiednio wysokich nakładów inwestycyjnych częstokroć nie są komercjalizowane. Proces ten oparty jest na współpracy pomiędzy biznesem i nauką, a kluczową pomoc w tym zakresie niesie działalność Europejskiej Sieci Transferu Technologii – EGTA. Skupia się ona na transferze innowacyjnych technologii pomiędzy państwami europejskimi, a także zapewnia wsparcie poprzez wyspecjalizowane instytucje otoczenia biznesu we wszystkich krajach Europy oraz poprzez sieci swoich współpracowników na pozostałych kontynentach. Jest ona unikatową organizacją promującą innowacyjne możliwości technologiczne, pośredniczącą miedzy instytucjami rozwoju i współpracy międzynarodowej.
Eksploatacja i komercjalizacja wiedzy, to główne cele EGTA, która poprzez współpracę naukową, opiniotwórczą, a także wdrożeniową, wraz z przedsiębiorstwami zapewnia transfer technologii do gospodarek całej Europy, a także komercjalizuje wyniki badań naukowych. Ponadto wspiera przedsiębiorstwa i placówki badawczo rozwojowe w zarządzaniu własnością intelektualną, ochronie wyników badań naukowych, udostępnianiu praw z patentów, oraz umów licencyjnych i wdrożeniowych.
Sieć Klastrów ma za zadanie wsparcie przedsiębiorstw w wymianie wiedzy i doświadczenia, jak również bezpiecznym transferze technologii wewnątrz własnych struktur, jak i na zewnątrz. Ponadto, system klastrowy wspiera również działania związane z pozyskiwaniem źródeł finansowania pozwalającego na komercjalizację innowacyjnych projektów.
Obecnie Europejska Sieć Transferu Technologii liczy 21 Klastrów, w tym ponad 300 przedsiębiorstw i instytucji z 18 państw należących do UE. Jej główne cele to:
Interesujące wnioski, związane z obecną sytuacją nauki w biznesie, wyciągnęli autorzy publikacji „System transferu technologii i komercjalizacji wiedzy w Polsce – Siły motoryczne i bariery”. Jak zaznaczają, problematyka transferu i komercjalizacji technologii ma szczególne znaczenie strategiczne dla gospodarki polskiej i europejskiej. Wspominają przy tym o sytuacji, w której wyniki nawet najbardziej innowacyjnych badań, publikacje i patenty europejskich naukowców w małym zakresie przekładają się na rynkowe zastosowania w nowych produktach, technologiach czy usługach. EGTA stanowi element rozwoju polskiej innowacyjności, umożliwiający otwarcie na szerokie kontakty gospodarcze oraz uczestnictwo w europejskich czy też światowych działaniach, stymulujących rozwój ekonomiczny. Podstawowym kryterium oceny projektów EGTA jest możliwość i opłacalność wprowadzenia technologii na rynek i jej późniejsza komercjalizacja.
Polska myśl technologiczna
Pomimo, iż europejska średnia poziomu inwestycji w badania i rozwój przewyższa polską, to poziom wzrostu innowacyjności polskiej gospodarki rośnie szybciej niż w wielu krajach Unii. Jak wynika z raportu Komisji Europejskiej „Innovation Union Scoreboard 2015”polski współczynnik Summary Innovation Index (SII) z poziomu 0,27/0,28 w latach 2006 i 2007, już w 2014 r. wzrósł do poziomu 0,31, co z kolei pozwoliło na wyprzedzenie w zestawieniach Łotwy oraz zrównanie się z Chorwacją. Z kolei dwa polskie przedsiębiorstwa znalazły się w rankingu firm wydających najwięcej na badania i rozwój, są to Telekomunikacja Polska (488. pozycja) oraz KGHM Polska Miedź (864. pozycja)
W latach 2006-2015 wskaźnik innowacyjności dla Polski oscylował wokół 0,27. W 2014 roku po raz pierwszy zanotowaliśmy jego istotniejszy wzrost, osiągając poziom 0,31. Co ciekawe, w roku 2014 wskaźnik ten rósł szybciej dla Polski niż dla Strefy Euro. Jeśli ta tendencja zostanie utrzymana, to w kolejnych latach mamy szansę na wyższe miejsca w europejskim rankingu.
Zdecydowana większość patentów obowiązujących w Polsce udzielana jest przez Europejski Urząd Patentowy (EPO) – w 2014 s tanowiły one 75% wszystkich nowych patentów (w 2013 – 72%). I choć taki sposób uzyskiwania ochrony swoich wynalazków wybierają głównie podmioty zagraniczne, to również podmioty polskie coraz częściej dokonują zgłoszeń patentowych nie tylko do Urzędu Patentowego RP, ale również do EPO i w trybie Patent Cooperation Treaty (PCT). W 2014 do europejskiego urzędu zgłoszonych zostało 475 wniosków patentowych, tj. o ponad 100 więcej niż rok wcześniej (w 2013 – 372 zgłoszenia). Wzrosła też liczba polskich zgłoszeń w trybie PCT – z 332 w 2013 do 348 w 2014 roku. Dodatkowo 78% średnich i dużych przedsiębiorstw w Polsce podjęło w ostatnich trzech latach prace nad rozwiązaniami o nowatorskim charakterze. Niezależnie od sektora, kluczowym obszarem działalności innowacyjnej są innowacje produktowo-usługowe, które w ostatnich trzech latach wdrożyło 58% przedsiębiorstw przemysłowych i 50% handlowych i usługowych. W przemyśle istotne są innowacje procesowe, które podjęło 60% przedsiębiorstw przemysłowych, a 48% je wdrożyło.
Zgodnie z raportem przedstawionym przez KPMG „Dojrzałość innowacyjna przedsiębiorstw w Polsce”, w sektorze polskiego handlu i usług na wzrost innowacyjności organizacyjnej nastawione jest aż 46 % przedsiębiorstw, deklarując już tym samym podjęte działania w tym kierunku. Nowe rozwiązania zostały wdrożone aż przez 42 % firm, a 10 % z tych wdrożeń to przedsięwzięcia innowacyjne w skali rynku.
Poziom innowacyjności polskich firm marketingowych wynosi blisko 30%, a w kolejnych latach przewidywane jest utrzymanie trendu wzrostowego. W segmencie dużych i średnich przedsiębiorstw dążenie do innowacyjności rynkowej deklaruje prawie połowa firm, tj. 47%. Bardzo istotne znaczenie we wdrażaniu innowacji wśród polskich przedsiębiorstw ma transfer technologii, i tu z pomocą przychodzą brokerzy technologiczni, specjalizujący się we wdrażaniu nowatorskich rozwiązań oraz transferze technologii. Aż 12% firm wdrażających innowacje przejmuje tzw. dobre praktyki z rynku. Tylko 6% przedsiębiorstw decyduje się na wdrażanie innowacji korzystając tylko z własnych wewnętrznych zasobów firmy.
Polskie wynalazki z powodzeniem rywalizują ze światową konkurencją. Pomysłowość polskich konstruktorów i naukowców przyczyniająca się do realizacji innowacyjnych projektów, które wciąż wymagają jednak dużych nakładów kapitałowych.