Jednym z elementów przyszłego rozwoju gospodarki jest branża odpadowa, a co za tym idzie – rozwój projektów mających na celu zwiększenie ilości przetwarzanych odpadów, których składowanie zagraża środowisku naturalnemu. Rozwój świadomego społeczeństwa oraz wzrost produkcji przemysłowej prowadzi od długiego czasu do wzrostu ilości produkowanych odpadów. Wraz z nim bardzo szybko rośnie zapotrzebowanie na technologie ich unieszkodliwiania i sprawnego segregowania. W alternatywnym scenariuszu negatywny wpływ działalności człowieka na środowisko naturalne zacznie zdecydowanie pogarszać warunki naszego życia.
Krajowy Plan Gospodarki Odpadami (KPGO) 2014 przyjęty przez rząd Rzeczypospolitej w grudniu 2010 r. wyznacza szczegółowe kierunki i cele gospodarki odpadami komunalnymi. Przedstawione w planie cele i zadania dotyczą okresu 2011-2014 oraz obecnego okresu 2015-2022. Zakłada on zwiększanie udziału odzysku, w tym w szczególności recyklingu w odniesieniu do składowania szkła, metali, tworzyw sztucznych oraz papieru i tektury, jak również odzysku energii z odpadów, zgodnego z wymogami ochrony środowiska. Skupia się również na zmniejszeniu ilości odpadów kierowanych na składowiska oraz wspieraniu efektywnych ekonomicznie i ekologicznej technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym technologii pozwalających na recykling oraz odzysk energii zawartej w odpadach w procesach termicznego i biochemicznego ich przekształcania. KPGO 2014 zaleca stosowanie w aglomeracjach liczących powyżej 300 000 mieszkańców termicznych metod unieszkodliwiania odpadów z odzyskiem energii w układzie kogeneracyjnym tzn. z wytwarzaniem energii cieplnej i elektrycznej. Rozwiązanie takie dla regionów powyżej 500 tys. mieszkańców preferuje stosowany przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego system kryteriów oceny projektów ubiegających się o dofinansowanie ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i środowisko, oś II „Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi”.
Rynek przetwarzania odpadów komunalnych w Polsce stoi przed koniecznością otwarcia na nowe technologie w zakresie odzysku i recyklingu surowców. Doświadczenia lat poprzednich wskazują, że administracyjne ograniczenia w tym zakresie stanowić mogą przeszkodę na drodze do wzrostu innowacyjności gospodarki i realizacji zobowiązań wynikających z członkostwa Polski w Unii Europejskiej. Działania inwestycyjne z branży gospodarki odpadami skupiają się na projektowaniu i budowie zakładów przetwarzania tworzyw sztucznych do postaci olejów parafinowych. Wysoki stopień innowacyjności stosowanych technologii gwarantuje konkurencyjność tych przedsięwzięć. Celem inwestycji jest uzyskiwanie relatywnie wysokich stóp zwrotu oraz zwiększenie ilości odpadów z tworzyw sztucznych, które podlegają recyklingowi.
Recykling
Każdego roku na wysypiskach lądują miliony ton odpadów, lub raczej zasobów, które po przetworzeniu mogą generować zyski. Rozwój rynku recyklingu wynika w dużym stopniu z obecności Polski w Unii Europejskiej, która kładzie ogromny nacisk na działania pro ekologiczne. Zgodnie z wymogami stawianymi przez Unię Europejską, recykling surowców zawartych w odpadach powinien się zwiększać i do roku 2030 wynosić ok. 70%. Dążenie Unii Europejskiej do zwiększenia znaczenia recyklingu powoduje, że branże z nimi związane mogą liczyć na wsparcie finansowe z perspektywy na lata 2014-2020. Nie należy na niego patrzeć jak na system eliminacji odpadów, tylko jak na system produkcji półproduktów dla przemysłu i wytwórców.
Recykling to przemysł, dla którego surowiec nigdy się nie skończy. W miarę rozwoju cywilizacji człowiek wytwarza coraz więcej odpadów. Według tej prawidłowości cała branża w ujęciu globalnym warta była w 2011 roku 14 mld euro, a wg szacunków ekspertów na koniec 2015 roku wartość ta wyniosła już 21 mld euro. Eksperci przewidują że w 2020 roku wartość całej branży ma osiągnąć 35 mld euro. Tak więc zasadne jest inwestować w rynki, gdzie recykling jest dopiero rozwijany – rynki takie jak Polska.
Według danych z 2014 roku przeciętny mieszkaniec Polski produkował 314 kilogramów odpadów komunalnych rocznie. W Krajowym Planie Gospodarki Odpadami 2014 podaje się natomiast, że rocznie Polacy wyrzucili ok. 1,5 mln ton papieru, 1,2 mln ton szkła, 0,3 mln ton metali i 1,5 mln ton plastików – w sumie 4,5 mln ton surowców, które można by powtórnie wykorzystać. Wartość tych surowców wtórnych to około 2,6 mld zł rocznie. Warto zauważyć, że w 2014 roku obowiązywała już w Polsce ustawa o zagospodarowaniu odpadów. Pomimo tego Polska nie odzyskiwała wyżej wymienionych surowców wtórnych, tracąc szanse na wygenerowanie zysku. Według dostępnych danych obecnie stopień recyklingu wynosi 15%, nie trudno więc policzyć że 85% surowców trafia bezpowrotnie na składowiska lub jest spalana. Szacuje się, że gdyby były one odzyskiwane, wygenerowałyby rocznie ok. 2,2 mld zł. Zamiast przynosić zysk, surowce zawarte w odpadach generują substancje szkodliwe dla środowiska oraz ogromne koszty składowania.
Przetwarzanie i odzyskiwanie niezbędnych surowców zyskuje w dzisiejszych czasach nowe znaczenie. Duża uniwersalność tworzyw sztucznych oraz możliwość ich powtórnego wykorzystania sprawiły, że mają one coraz szersze zastosowanie, w związku z tym spodziewany jest trwały wzrost popytu na to tworzywo w ciągu najbliższych lat. Ponadto prawo europejskie domaga się praktycznych rozwiązań, takich jak stopniowe zmniejszanie liczby wysypisk oraz usprawnienie selektywnej zbiórki odpadów. Komisja Europejska obliguje odbiorców surowców tworzyw sztucznych, by projektowali swoje wyroby w taki sposób, by zawierały min. 20 proc. składników pochodzących z recyklingu. Oczywistym jest, że inwestorzy chcą lokować swoje finanse w nowoczesne przedsięwzięcia o dużej stopie zwrotu. Takim przemysłem jest recykling. W dobie promocji odpowiedzialnego biznesu i zrównoważonego rozwoju, przemysł ten jest idealną alternatywą dla inwestycji wątpliwych ekologicznie.
Pyroliza
Dla zbudowania efektywnego ekologicznie i ekonomicznie systemu gospodarki odpadami, oprócz uwarunkowań legislacyjnych, równie ważne są innowacyjne technologie, dobrze funkcjonująca infrastruktura i rachunek ekonomiczny. Pyroliza stanowi innowacyjny proces depolimeryzacji tworzyw sztucznych do postaci olejów parafinowych, zachodzi poprzez rozpad łańcuchów węglowodorowych pod wpływem temperatury, braku tlenu oraz przy użyciu katalizatora, w wyniku czego otrzymujemy produkt o nowych właściwościach. Produktem finalnym procesu katalitycznej depolimeryzacji jest komponent paliw płynnych – syntetyczny olej parafinowy będący komponentem oleju napędowego oraz substytutem olei grzewczych.
Wartość polskiego rynku tworzyw sztucznych szacowana jest obecnie na około 15 mld euro. W roku 2011 w krajach Unii Europejskiej łączny wskaźnik odzysku i recyklingu wyniósł 59,6%, natomiast w roku 2014 jego wartość wzrosła do 61,9%. W tym samym czasie ilość odpadów zgromadzonych na wysypiskach uległa zmniejszeniu o 5,5%, zwiększyła się również o 3,3 % ilość odzyskanej energii. Dostępne szacunki dotyczące Polski sugerują, że recyklingowi poddawanych jest 300-350 tys. ton odpadów z tworzyw sztucznych rocznie, przy czym największą ich część stanowią odpady opakowaniowe. Pyroliza jest wiec odpowiedzią na potrzebę zagospodarowania dużej ilości zbędnych opakowań, opon i innych odpadów, których nie da się bezpiecznie zutylizować lub składować na wysypiskach bez narażania środowiska na szkody.
Skala odzysku odpadów nadających się do poddania procesom pyrolitycznym jest w Polsce na dzień dzisiejszy niewielka, natomiast w sąsiednich Niemczech już teraz sięga 80% odpadów. Według danych z ostatnich lat dotyczących rynku przemysłu tworzyw sztucznych, Polska prezentuje się pozytywnie na tle Europy. Dane za 2013 rok wskazują, że produkcja tych materiałów wzrosła o około 2,7% osiągając tym samym 2,9 mln ton. Było to spowodowane głównie poprawą sytuacji w przemysłach powiązanych. Przemysł elektryczny, elektroniczny czy budownictwo generują stały popyt na tego typu produkty. W niektórych branżach (AGD, przemysł samochodowy) minione lata były okresem intensywnych inwestycji, których rezultatem jest zwiększenie zapotrzebowania na tworzywa sztuczne.
Wysoki stopień innowacyjności dostępnych technologii gwarantuje konkurencyjność projektów zakładu pyrolizy. Jedna linia technologiczna może rocznie szacunkowo przerobić około 3500 ton surowca. Dodatkowym rezultatem inwestycji jest redukcja zanieczyszczeń emitowanych do atmosfery. Odzysk i recykling odpadów mogą stać się jednym z instrumentów rozwoju gospodarczego i źródłem innowacji technologicznych. Przepisy dotyczące odzysku odpadów nakładają na każdą gminę osiągnięcie do 2020 roku poziomu 50% odzysku odpadów nadających się do recyklingu. Należy wiec znaleźć taką metodę zarządzania odpadami, aby można było je dalej wykorzystać. Ogromny problem stanowią nie tylko odpady gumowe czy plastiki, ale również „tetra pack” czyli opakowania kartonowe po mleku, sokach, które ze względu na zawartość aluminium nie podlegają przetworzeniu przy użyciu prostych metod. Obecnie są one głównie utylizowane, czyli spalane bądź bardzo głęboko zakopywane. Na proces pyrolizy można spojrzeć jako na system zarządzania odpadami lub jak na sposób produkcji wysoko energetycznego półproduktu dla przemysłu. Inwestycja w tę technologię charakteryzuje się wysokim poziomem przychodów w stosunku do ponoszonych kosztów eksploatacji.